Hayvan Isırmalarında İlk Yardım uygulamaları İzmir de SARIZEYBEK İlk Yardım Kursu olarak uzun yıllardır vermekte olduğumuz İlk Yardım Eğitimleri içerisindeki en temel konu başlıklarından birisini oluşturmaktadır.
Günümüzde insanların en sık karşılaştığı İlk Yardım Eğitimi gerektiren durumlardan birisi hayvan ısırmalarıdır. Hayvanların dişleri ısırma esnasında direkt deri altına zararlı maddeleri, virüsleri ve zehirleri bırakabilir.
Zamanında ve doğru müdahale edilmemesi halinde çok ciddi sonuçlara hatta ölümlere bile neden olabilen bu durumda kişinin Hayvan Isırmalarında İlkyardım eğitimi almış olması en uygun müdahalenin yapılabilmesini sağlamaktadır.
İnsanların en sık karşılaştığı Hayvan Isırmaları ve Sokmaları arasında kedi ve köpek ısırması, arı sokması, akrep sokması, örümcek ısırması, yılan sokması, sivri sinek ısırmaları ve denizdeki bazı canlıların ısırıkları gösterilebilir.
Hayvan Isırmaları ve Sokmaları insanlarda alerjik reaksiyonlara, enfeksiyonlara, cilt yaralanmalarına, zehirlenmelere ve devamında ölüm riskine neden olmaktadır. Ekolojik dengenin bozulması ve doğal ortamların azalması nedeniyle çok daha sık karşılaştığımız bu durumlarda Hayvan Isırmalarında İlk Yardım bilgisine sahip olmamız büyük önem arz etmektedir.
Uzman İlkyardım Eğitmenimiz tarafından hazırlanan bu yazımızda sizlere günlük hayatta en sık karşılaşılabilecek Hayvan Isırmaları ve Sokmaları arasında gösterilebilecek;
- Kedi ve Köpek Isırmasında İlk Yardım
- Arı Sokmalarında İlk Yardım
- Akrep Sokmasında İlk Yardım
- Yılan Sokmalarında İlk Yardım
- Deniz Canlıları Sokmasında İlk Yardım
konularında temel bilgileri vermeyi amaçlıyoruz.
İnsanlar bazı ısırma ve sokma vakalarında ısıran hayvanın hastalıksız veya zehirsiz olduğunu düşünerek İlk Yardım konusunda zaman kaybetmektedir. Uzman İlkyardımcılarımız tarafından verilen tavsiye ise Hayvan Isırması veya Sokması yaşayan kişinin en kısa sürede tıbbi yardım almasıdır.
Gerçekleşen vaka sonrası yaşanan olaya en uygun Hayvan Isırmalarında İlk Yardım prosedürü takip edilerek hasta en yakın sağlık kuruluşuna hızla ulaştırılmalıdır.
Hayvan Isırmaları ve Sokmaları sonrasında oluşan enfeksiyona – zehirlenmeye bağlı olarak bölgede şişmeler, kaşınmalar ve kızarıklıklar görülebilir. Ayrıca hastaya tıbbi yardım sırasında kuduz ve tetanos aşısı yapılabilir. Tüm tetkikler ve müdahaleler tamamlandıktan sonra hasta belirli bir müddet müşahede altında tutulabilir.
Kedi ve Köpek Isırmasında İlk Yardım
İnsanların günümüzde en sık karşılaştığı hayvan ısırmaları arasında kedi veya köpek ısırmaları gelmektedir. Bu durumu yaşayan kişilerin yakınında Hayvan Isırmalarında İlk Yardım konusunda bilgili kişilerin olması süreci sağlıkla atlatmalarına yardımcı olmaktadır.
Yaşanan olaydaki hayvan ev kedisi – köpeği ve ısırma sırasında hayvanın dişi geçmediyse, ısırma sonrasında kanama yoksa bölge ortalama 5 dakika sabun ve soğuk su ile yıkanıp üzeri temiz bir bezle örtülerek problem çözülebilir.
Kedi veya Köpek Isırmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalı sorusunun yanıtını basamaklar halinde şu şekilde belirtebiliriz;
- Yaralanan kişinin yaşamsal bulguları değerlendirilir. (ABC)
- Hafif yaralanma olan vakalarda bölge 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır.
- Sonrasında yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır.
- Ciddi yaralanma ve kanama olan durumlarda yaraya temiz bir bezle basınç yapılarak kanama durdurulmaya çalışılır.
- Zaman kaybedilmeden tıbbi yardım istenir. (112)
- Yaralı kuduz veya tetanos aşısı yapılması konusunda bilgilendirilir.
Özellikle ev kedisi ve köpeklerinin aşılarının düzgün yapılması kuduz ya da diğer hastalıkların oluşma riskini minimuma indirdiği için tedavi süreci çok daha kolay olur. Eğer ısıran hayvan evcil değilse zaman kaybedilmeden sağlık kuruluşuna başvurulması hastanın sağlığı için çok önemlidir.
Arı Sokmalarında İlk Yardım
Toplumda basit ve zararsız bir durum olarak bilinen Arı Sokmaları kişinin genetik yapısına ve arının türüne bağlı olarak çok ciddi sonuçlar doğurmaktadır. Arı Sokmalarında İlk Yardım konusunda bilgisiz kişilerin yapacağı yanlış müdahaleler kişinin sağlığını tehdit etmektedir.
İnsanlarda arı sokmalarının belirtileri çok kısa sürede açığa çıkmaktadır. Arı sokması olan bölgede şişme, kızarma ve ağrılar ile kendisini hissettirir. Eğer arı sokması nefes borusuna yakın bir yerden olursa, birkaç yerden aynı anda olursa veya kişinin bu duruma alerjisi varsa çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Arı Sokmasında İlk Yardım Nasıl Olmalı sorusunun yanıtını basamaklar halinde şu şekilde belirtebiliriz;
- Arının soktuğu bölge sabun ve soğuk su ile iyice yıkanır.
- Eğer arının iğnesi derinin üzerinde görülüyorsa çıkarılır.
- Amonyak gibi sıvıların kullanılması sakıncalıdır. Bölgeye buz kompres yapılması şişlik ve ödem oluşmasına engel olabilir.
- Isırılan yeri emme veya kanatma gibi müdahaleler yapılmamalıdır.
- Arı kişinin ağzından soktuysa ve bu durum solunumun sağlıklı bir şekilde devam etmesini tehdit ediyorsa hastaya buz emdirilebilir.
- Özellikle alerjisi olan kişiler daha kötü zehirlenmeler olabileceği göz önünde bulundurulup hızla tıbbi destek alabileceği bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
- Halk arasında eşek arısı olarak bilinen arıların daha büyük olanları tarafından gerçekleşen ısırma vakalarında zaman kaybedilmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
Akrep Sokmasında İlk Yardım
Akrep Sokmaları genellikle kırsal alanlarda karşılaşılan ve çok tehlikeli sonuçlar doğurabilen hayvan ısırmaları veya sokmaları arasında gösterilir. Akrep Sokmasında İlk Yardım eğitimi alan bireyler çevrelerinde yaşanan bu durumda yapacağı doğru müdahaleler ile kişinin hayatının kurtarılmasını sağlayabilir.
Akrep Sokması kişilerde bölgesel ama güçlü bir etki oluşturur. Akrep Sokmalarının belirtileri arasında ağrı, kızarma, morarma, iltihaplanma, ödem, kramp, titreme, karıncalanma, havale ve huzursuzluk gösterilebilir.
Akrep Sokmasında İlk Yardım Nasıl Olmalı sorusunun yanıtını basamaklar halinde şu şekilde belirtebiliriz;
- Kişinin rahat olması sağlanarak psikolojik yönden sakinleştirilir.
- Akrep Sokması olan bölge sabitlenerek hareket ettirilmez.
- Hasta yatar pozisyona geçirilir.
- Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır.
- Akrep Sokması olan yerin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
- Akrep Sokması sonrası kesinlikle turnike uygulanmaz.
- Sokulma gerçekleşen bölgeye hiçbir girişimde bulunulmaz. (kesilmez, emilmez, vb.)
- Zaman kaybedilmeden en yakın sağlık kuruluşuna ulaşılarak tıbbi destek talebinde bulunulur. (112 Acil’den yardım istenir)
Yılan Sokmalarında İlk Yardım
İnsanlarda yılan saldırıları sonrası ısırılan bölgeye ve ısıran yılanın türüne bağlı olarak hayati tehlike oluşturacak durumlar oluşabilir. Yılan Sokmalarında İlk Yardım prosedürüne hakim olan kişiler kendileri veya çevrelerinden birisi bu problemi yaşadığında doğru müdahaleyi yaparak kişinin hayati tehlikeyi atlatmasına yardımcı olabilir.
Yılan Sokması sonrasında kişilerde bölgesel ve genel etkiler oluşur. Isırılan bölgedeki şişme, morluk ve iltihaplanma lokal etkiler arasında gösterilebilir.
Yılan Sokmalarının genel etkileri arasında kusma, karın ağrısı, ishal gibi sindirim sistemi bozuklukları, aşırı susuzluk, şok, kanama, psikolojik bozukluklar, kalpte ritim bozukluğu, baş ağrısı ve solunum rahatsızlıkları gösterilebilir.
Yılan Sokmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalı sorusunun yanıtını basamaklar halinde şu şekilde belirtebiliriz;
- Yaralı psikolojik olarak rahatlatılıp sakin olması sağlanır.
- Yılanın ısırdığı bölgeye yakın ve baskı oluşturabilecek tüm aksesuarlar çıkartılır. (yüzük, bilezik, saat gibi)
- Yaralı bölgeye buz kompres uygulanır. Eğer buz yoksa soğuk su ile bölge yıkanır.
- Yaralı bölgenin dört parmak üst bölümüne dolaşımı engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
- Yılan ısırmalarında turnike uygulanmaz.
- Yaralı sabit tutularak mümkün olduğunca hareket ettirilmez.
- Halk arasında yanlış bilindiği ve filmlerde gösterildiği gibi yaralı bölge kesilmez ve emilmez, üzerine hiçbir girişimde bulunulmaz.
- Zaman kaybedilmeden 112 Acil Servis aranarak tıbbi destek istenmeli, gerekirse hasta kendi imkanlarıyla en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılmalıdır.
Deniz Canlıları Sokmasında İlk Yardım
Özellikle yaz aylarıyla birlikte en sık gözlemlenen hayvan ısırması veya sokması olaylarından birisi de Deniz Canlıları tarafından gerçekleştirilmektedir. Deniz Canlıları Sokmasında İlk Yardım kurallarına hakim kişiler tarafından duruma müdahale edilmesi sayesinde tehlike büyümeden önlenebilir. İlk Yardım Sertifikası alan her birey bu hususta bilgi sahibi olmaktadır. (İzmir İlk Yardım)
Tüm deniz canlıları olmasa bile bazı deniz canlılarının salgıladıkları maddeler özellikle alerjisi olan insanlar için büyük tehlikeli arz etmektedir.
Deniz Canlıları tarafından sokulan kişilerde genellikle yaralanan bölgede şişme, kızarma ve iltihaplanma gibi belirtiler görünmektedir. Ayrıca yaralanan kişilerde havale, baş ağrısı, sıkıntı hissi ve huzursuzluk hali ortaya çıkmaktadır.
Deniz Canlıları Sokmasında İlk Yardım Nasıl Olmalı sorusunun yanıtını basamaklar halinde şu şekilde belirtebiliriz;
- Yaralı sabit tutularak bilinç durumu kontrol edilir.
- Sokulan bölge ve çevresine baskı uygulanmaz.
- Gözle görülebilecek batmış bir diken varsa dikkatlice çıkartılır.
- Deniz hayvanların enzimleri sıcağa karşı dayanıksız olduğundan temas edilen ya da etkilenen bölgeye sıcak uygulama yapılır.
- Zaman kaybedilmeden 112 Acil Servis aranarak tıbbi destek istenmeli, gerekirse hasta kendi imkanlarıyla en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırılır.
Hayvan Isırmalarında İlk Yardım Soruları
SARIZEYBEK İlk Yardım Kursu olarak İzmir İlk Yardım Eğitimi kapsamında verdiğimiz Hayvan Isırmalarında İlk Yardım konusunda kişilerin yeterli bilgileri kazanıp kazanmadığını ders sırasında eğitmenlerimiz sorularıyla kontrol etmektedir.
Bununla birlikte kişilerin İlk Yardım Eğitimini tamamladıktan sonra İlk Yardım Sertifikası sahibi olabilmeleri için İlk Yardım Sınavına girerek belirlenen başarıya ulaşmaları gerekmektedir.
Hayvan Isırmalarında İlk Yardım konusunda ve diğer tüm İlk Yardım konularında kendinizi denemek ve sınava hazırlanmak için ilkyardimegitimiizmir.com/online-ilkyardim-sinav-sorulari bağlantımızı tıklayarak Online İlk Yardım Sınav Sorularını çözebilirsiniz.
Hayvan Isırmalarında İlk Yardım Uygulamaları
İnsanlar günlük yaşantıları içerisinde birçok farklı hayvan tarafından ısırılma ve sokulma vakaları ile karşı karşıya kalabilirler. Farklı hayvanların ısırmasında yapılacak müdahaleler değişebilmekle birlikte temel olarak yapılması gereken bir prosedür bulunmaktadır.
Hayvan Isırmalarında İlk Yardım Basamakları şu şekilde belirtilebilir;
- Öncelikle hayvanın sizi ya da ısırdığı kişiyi tekrar ısıramayacağından emin olun.
- Yaralının yaşamsal bulgularını değerlendirin.
- Yaraya müdahale etmeden ellerinizi su ve sabunla yıkayın. Yakınınızda alkol bazlı dezenfektanlar varsa kullanarak daha steril şartları oluşturun.
- Eldiven kullanma imkanınız varsa eldiven kullanabilir, eğer yoksa temiz bir plastik poşeti elinize geçirebilirsiniz.
- Yaralanan kişinin yarası ve kanı ile temas etmemeye çalışın.
- Yaralanan bölgeyi 10 ila 15 dakika civarında su ve sabunla yıkayın.
- Yara şiddetli kanıyorsa yaraya doğrudan bası uygulayarak kanamayı durdurun.
- Yarayı kuru temiz bir bezle veya bandajla örtün.
- Isırılan kişiye kuduz veya tetanoz aşılarının yapılması, yara bakımının en doğru şekilde olması için bir sağlık kuruluşuna başvurmasını söyleyin.
- Yaralanma ciddi boyutta ve yaralının hayati tehlikesi mevcutsa derhal 112 Acil Servisi arayarak yardım isteyin.
Hayvan Isırmaları Belirtileri
Günümüzde hayvan ısırmaları ve böcek sokmaları ciddi bir halk sorunu haline gelmiştir. Hayvan ısırmaları sonucunda yaralıda görülebilen bulgu ve belirtiler arasında;
- Isırık ve diş izleri
- Cilt ve cilt altı dokularda yaralar
- Cilt ve doku kayıpları
- Orta veya şiddetli kanama
- Şişlik, kızarıklık ve ağrılar
gösterilebilir.
Kedi köpek gibi hayvanların dişleri sivri ve keskin olmakla birlikte ağızlarında her zaman mikrop vardır. Hayvan ısırmaları insan derisindeki derin dokulara kadar bu mikropların ulaşmasını sağlamaktadır.
• Öncelikle ısırılan yer temiz ve ıslak bir bezle silinmelidir.
• Isırılan yer kalp hizasına gelecek şekilde hareket ettirilmeden sabit tutulmalıdır.
• Isırığın olduğu yerde yüzük, küpe, bileklik gibi takılar varsa hemen çıkarılmalıdır.
• Kene ısırdığı yerde kalmışsa kesinlikle öldürülmemeli veya ezilmemelidir.
• Bir cımbız veya pens yardımıyla baş kısmından dikkatlice çekilmeli, parçalamamaya dikkat edilmelidir.
• Yaralanan bölge sabunlu su ile özenle yıkanmalıdır.
• Şüpheli durumlarda kesinlikle sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Deniz canlıları sokmasında sıcak uygulaması yapılır. Bu hayvanların enzimleri sıcağa karşı dayanıksız olduğu için temas edilen ya da etkilenen bölgeye sıcak uygulama yapılır.
Hayvan ısırmaları genellikle ev hayvanlarından kaynaklanan ve İlk Yardım gerektiren vakalar bütünüdür. Çünkü hayvan ısırmaları sonrası kişiye kuduz virüsü taşıyabilir.
İnsanlar sokak köpekleri ya da kedileri dışında kokarca, rakun, sincap, yarasa, yılan, akrep, arı, deniz canlıları gibi pek çok doğadaki hayvan tarafından ısırılabilir. Günümüzde her yıl binlerce çocuk hayvanlar tarafından ısırılmakta ve İlk Yardım gereksinimi duymaktadır.
• Kedi Köpek gibi Hayvan Isırmalarında İlk Yardım sırasında hastanın yaşamsal bulguları değerlendirilir. (ABC)
• Hafif yaralanmalarda yara 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır.
• Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır.
• Ciddi yaralanma ve kanama varsa yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak kanama durdurulur.
Yılan sokması 6 ila 48 saat içerisinde ölüm ile sonuçlanabilen ciddi vakalar olarak bilinmelidir. Yılan sokması sonrası ölüm ile sonuçlanan vakalarda bu durum;
• Sekonder enfeksiyonlar,
• Damar içi yaygın koagülasyon (DİK),
• Nörotoksisite,
• Akut böbrek yetmezliği,
• İntrakranial ve pulmoner kanama,
gibi nedenlere bağlı olarak gelişmektedir.
Yılan sokması sonrası zehrin emilerek tükürülmesi yanlış bilinen ve oldukça saçma bir olgudur. Halk arasında bilinen ve Türk filmlerindeki gibi zehrin emilerek tükürülmesi yanlış olduğunu belirten uzman doktorlar, hastanın fazla hareket ettirilmeden hızlıca hastaneye ulaştırılması gerektiğini belirtmektedir.
Kene ısırmasına maruz kalan kişilerin zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurup eğitimli bir sağlık personelinin keneyi usulüne uygun olarak çıkarması gerekir.
Hastalık bulaşma riski kenenin vücutta kaldığı süre ile doğru orantılı olması nedeniyle kene en kısa zamanda çıkarılmalıdır.
Kene ısırması sonrası insanların %75 inde enfeksiyon görülmektedir. Bazı kişilerde kene ısırması sonrası 1 ila 2 gün içinde etkiler geçmektedir. Kişilerin bir kısmında ise ortalama 7 günde geçen etkiler 30 güne kadar sürebilmektedir.
Bir kenenin insandan kan emmesi ile hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasında ortalama 2 günlük bir zaman geçmektedir. Kene ısırması sonrası insanlarda;
• İştahsızlık,
• Baş ağrısı,
• Yüksek ateş,
• Yaygın kas ağrıları,
• Mide ağrısı,
• Kusma,
• İshal,
şikayetleri yaygın olarak görülmektedir.
Arı sokmasında sıcak uygulaması yapılmaz. Yaralı bölge hareket ettirilerek zehrin dağılması sağlanır. Sokulan bölgeye soğuk uygulama yapılır. Batan diken varsa ve görünüyorsa çıkartılır.
Deniz canlıları eğer kişiyi ısırdığında vaka suda gerçekleşiyorsa sıcak uygulaması önerilir. Karada meydana gelen ısırma ve sokmalarda soğuk uygulama tavsiye edilir.
Yılan sokmalarında ısırılan bölgeye soğuk uygulama yapılarak zehrin yayılması ve bölgenin şişmesi engellenmeye çalışılır. Isırma sonrası oluşan yara ağız ya da boğaz bölgesinde ise şişmeyi önlemek ve zehrin emilmesini azaltmak için kişinin hastaneye ulaşıncaya kadar buz emmesi ya da soğuk su içmesi sağlanır.
Köpek ısırması daha çok bacak ve kolda ısırma sonucu olan yaralar meydana getirir. Hayvanın ısırma şekline ve ısıran hayvanın büyüklüğüne bağlı olarak yaralanmalar daha büyük olup kol ya da bacağın her iki yüzünde görülebilir.
Köpek ısırmalarında ilk akla gelecek durum kuduz tehlikesidir. Çünkü köpek salyası ile kuduz virüsünü dişleri ile açtığı yaradan insan vücuduna verebilir.
Akrep sokmasında ilk müdahale olarak yaralanan bölgenin yumuşak bir sabun ve su ile temizlenmesi gerekir. Akrebin soktuğu bölgeye buz yardımıyla kompres uygulanması ve bölgenin serin tutulması sağlanmalıdır. Bu uygulama sayesinde şişliğin hafifletilmesinin yanı sıra ağrıların azaltılmasına da amaçlanmaktadır.
Akrep sokmalarında zaman kaybetmeden tıbbi destek almak üzere 112 Acil Servis aranmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna gidilmelidir. Akrebin soktuğu fark edildiğinde yapılması gereken ilk müdahale sokulan yerin sabunla ve suyla yıkanması olmalıdır. Daha sonra yaranın üzerine buz konulmalıdır.
Aşılı ve evcil hayvanların ısırması sonucu insanlara kuduz virüsü bulaşamaz. Kuduz olmayan bir evcil hayvan kuduz virüsünü taşıyarak insana bulaştıramaz.
Kuduz hastalığı olan bir hayvan tarafından ısırılan kişilere kuduz aşısının ilk dozu ısırma ile aynı gün yapılır. İlk dozun verildiği günü takip eden 3. ve 7. günlerde birer doz; 14. ile 28. günler arasında bir doz daha aşı uygulanır.
Zehirli ve tehlikeli bir yılan tarafından sokulan kişilerde kas dokusu vücut boyunca ölmeye başlar. Ölü kas hücreleri proteinleri süzgeçten geçiren böbreği dahi tıkayabilir. Bu hipotansiyon ile birleşince akut böbrek yetmezliğine ve nihayetinde de tedavi uygulanmazsa ölüme sebep olur.
Özellikle zehirli ve tehlikeli yılanlar %99 oranda geceleri ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle dağlık alanlarda yaşayan, kamp yapan veya plajlarda gece konaklayan kişilerin geceleri çok dikkat etmesi ve mutlaka ayakkabı ile dolaşması kendi sağlıkları için çok büyük önem taşımaktadır.
Halk arasında efsane olarak yayılmış ve çok yanlış bilinen bir bilgidir. Tü ağzına tüküreyim senin lafının kaynağı da bu konudan gelmekle birlikte bu bilginin herhangi bir doğruluğu bulunmamaktadır.
Yılanlar keskin kokulardan hoşlanmazlar. Bu nedenle bulunduğu bölgelere kükürt ve kireç koymak onları bulundukları ortamdan tamamen uzaklaştıracaktır. Ayrıca yılanı uzaklaştırmak için bulunduğu bölgeye naftalin koymakta bir diğer etkili yöntemdir.
Arı sokması sonrası sokulan bölge emilmez. Sokma yeri bol soğuk suyla yıkanır. Solunum sorunu olanlarda gerekli temel yaşam desteği yapılması önemlidir.
Arının soktuğu bölgeye zehrin kana karışmasını engellemek amacıyla turnike uygulaması, ısırılması, emilmesi, dağlanması asla önerilmeyen yöntemlerdir.
• Yaralı bölge hareket ettirilmez.
• Batan diken varsa ve görünüyorsa çıkartılır.
• Etkilenen bölge ovulmamalıdır.
• Kişinin ağrısı geçene kadar dayanabileceği sıcaklıktaki su ile bölge yıkanır.
Denizanası sokması sonrasında temas eden bölgede yanma, kızarıklık, şişlik ve ağrı belirtileri görülür. Birkaç saatte içerisinde bu belirtiler geçebilir.
Ancak zehirli olan denizanası tarafından sokulan kişilerde zehirleyen türün büyüklüğü, kişinin bağışıklık sistemi ve yaşına bağlı olmakla birlikte ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir.
Deniz Çıyanı Sokması sırasında üzerinde taşıdığı kıllar insan derisine girerek güçlü bir toksin enjekte edebilir. Temas alanı çevresinde yoğun tahriş ve ağrılı bir yanma hissi oluşturabilir. Bazı vakalarda bulantı ve baş dönmesine de görülebilir. Zehirlenmeye bağlı ağrı ve tahriş birkaç saate kadar sürer.
Yılan sokması sonrası yaralanan bölge uzman tarafından görülene kadar yara kaşınmaz ve sıkılmaz. Yılan tarafından sokulmuş kişi hareketsiz ve sakin tutularak zehrin vücuda yayılması geciktirilir.
Köpeğiniz sizi veya bir kişiyi ısırırsa hızlı hareket etmek önemlidir. Öncelikle köpeği sınırlayarak yaralanan kişiye yardım edin. Yaralanan bölgeyi mümkünse sabun ve ılık suyla iyice yıkayın. Bundan sonra zaman kaybetmeden tıbbi yardım alabileceğiniz en yakın sağlık kuruluşuna ulaşın.
Aşıları ve bakımları çok düzenli olarak yapılan ev hayvanları tarafından gerçekleşen ısırma eylemi sonunda kuduz rahatsızlığı olmasa da deride ve yumuşak dokularda enfeksiyon oluşabilir.
Bugüne kadar karşılaştığımız Hayvan Isırması vakalarını göz önünde bulundurarak evcil de olsa doğal ortamında yaşayan da olsa her tür hayvan ısırığı ve tırmalaması sonucu durum ciddiye alınmalı ve dikkatlice İlk Yardım yapılarak tıbbi destek alınmalıdır.
Akrep sokması sonucu zehirlenmeden kaynaklanan ölümler genellikle 12 ila 48 saatte gerçekleşir. Akrep zehirlenmesi tedavi edilirken öncelikle ilk yapılması gereken akrebin soktuğu bölgenin biraz üstünden organı bağlamaktır. Elbette bu kol ve bacaklar için geçerlidir. Sokulan yerin üstü çok sıkı bağlanmamalıdır.
Aşıları ve bakımları çok düzenli olarak yapılan ev hayvanları tarafından gerçekleştirilen ısırma eylemi sonucunda kuduz rahatsızlığı olmasa dahi insanların derisinde ve yumuşak dokularında enfeksiyon oluşabilir.
Evcil ve aşılı bir kedi tarafından ısırıldıktan sonra önce bilinen İlk Yardım prosedürünün uygulanması gerekir. Çoğu vakada bölgenin iyileşmesi için yeterli olan bu durumda kişilerin yine de en yakın sağlık kuruluşuna ulaşarak tıbbi destek alması faydalı olacaktır.
Kedi tırmalaması sonrası kuduz aşısı yapılmaz. Lakin yaranın büyük olması durumunda tetanoz aşısı yapılabilir.
Kuduz aşısının ilk dozu ısırılma sonrasında ve mümkün olan en kısa süre içinde bir sağlık kuruluşunda uygulanmalıdır. Diğer aşı dozları ilk dozdan 3, 7 ve 14 gün sonra uygulanır. Bazı durumlarda kişilere ısırılma öncesi korunma önerilebilir.
Yılan sokması sonrası ilk 30 dakika içerisinde emme harici mekanik bir yolla boşaltılan zehir yaralının vücuduna verilen hasarın azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
Yaralanan bölgeye kesik atmak veya yaranın içerisinden zehri emerek tükürmek halk arasında İlk Yardım Müdahalesi olarak bilinen ciddi yanlışlar arasındadır.
Bahçenize yılan gelmemesi veya yaşanılan bölgeden yılanın uzak tutulması için istediğiniz herhangi bir yere kirpi salabilirsiniz.
Yılanlar genellikle keskin kokulardan hoşlanmazlar. Bu nedenle yaşadıkları bölgelere kükürt ve kireç koymak onları bulundukları ortamdan tamamen uzaklaştıracaktır.
Yılanlar sıkıştırıldığında, yakalanmaya çalışıldığında veya üzerine basıldığında saldırgan olabilirler. Fakat hiçbir zaman durup dururken yani tehlike hissetmedikleri durumlarda saldırgan davranışlar sergilemezler. Bu nedenle yılanla karşılaşılması durumunda yılanı rahatsız etmeden yolunuzu değiştirmeniz yeterlidir.
Bal arıları soktuktan sonra genelde venom keseleri deride kalır. Deriye en yakın yerden 10 ila 15 dakika içinde kese sıkılmadan çıkarılmalıdır. Yaban arıları ise birkaç kez sokabilir.
Deniz canlıları tarafından ısırılarak yaralanan bölgeler dayanılabilecek en sıcak suda (30 santigrat ile 90 santigrat arasında) uzun bir süre bekletilmelidir.
Acının devam etmesi durumunda sıcak su tedavisi tekrarlanmalıdır. Kanama yoksa yaranın üzeri kesinlikle kapatılmamalı, kanama varsa hemen durdurulmalıdır.
Deniz anası teması sonunda zehrin vücuda yayılmaması için deniz anasının soktuğu bölgeye kesinlikle dokunmayın, ovuşturmayın ve kaşımayın.
Deniz anasının temas ettiği bölgeyi tuzlu su, sirkeli su veya amonyak ile temizleyin. Ardından da o bölgeye hemen sıcak su kompresi yapın.
Denizanasının farklı türleri dokungaçlarında zehir taşırlar. Başka bir canlının bunlarla teması halinde denizanasının ölü olduğu durumlarda bile zehirlenme söz konusu olabilir. Bu durum denizanası sokması olarak nitelendirilir.
• Isırılan bölgeyi zaman kaybetmeden sabunlu su ile yıkayın.
• Çıyanın soktuğu bölgeye buz kompresi uygulayın. Bu şekilde acıyı da dindirmiş olursunuz.
• Isırılan yerden vücuda zehir akışını engelleyin.
• 112 Acil Servisi arayarak profesyonel bir sağlık ekibinden tıbbi müdahale talebinde bulunun.
Bir yaban arısı, eşek arısı veya marangoz arı tarafından sokulan insanlarda arının iğnesinin çıkarılması gerekmez. Ancak kişiyi sokan bir bal arısıysa ve iğne yaralının cildinde kalırsa vücuda toksin pompalamaya devam edebilir. İğne uzun süre çıkarılmazsa görülen semptomlar daha da kötüleşebilir.
Kedi tırmalaması ile kuduz bulaşma riski yok denecek kadar azdır. Ülkemizde kedi tırmalaması ile kuduz olmuş insan kaydı yoktur.
Eğer bal arısı sizi soktuktan sonra iğnesini geride bırakmazsa (daha doğrusu iğne geride kalmazsa) hayatta kalarak birçok sefer düşmanlarını sokmaya devam edebilir. Lakin bazı durumlarda sokma sonrası iğnesi deride kalabilir.