Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım uygulamaları insanların günlük hayatlarında karşılaşabildiği ve doğru müdahale yapılmaması halinde ciddi sonuçları olan Bilinç Kayıplarında yapılması gereken prosedürün anlatıldığı İlk Yardım Eğitimi bölümüdür.
Bilinç Bozukluğu insanlarda beyin fonksiyonlarında yaşanan aksama nedeniyle günlük faaliyetlerin yerine getirilememesi durumudur.
Bilinç Kaybı ise uyku durumundan başlayarak kişinin hiçbir uyarıya tepki veremediği haldir. Bilinç kaybı kısmi veya tamamen gerçekleşebilen bir durumdur.
SARIZEYBEK İlk Yardım Eğitimi Merkezi olarak İzmir de bulunan İlk Yardım Kursu muzda uzun yıllardır verdiğimiz Temel İlk Yardım Eğitimi kapsamında Bilinç Kaybında İlk Yardım konusunda da kursiyerlerimizi bilgilendiriyoruz.
Bilinç Bozuklukları veya Bilinç Kayıplarında İlk Yardım konusu kapsamında;
- Bilinç kaybı nedir?
- Bilinç kaybı nedenleri nelerdir?
- Bilinç bozukluğu belirtileri nelerdir?
- Bilinç bozukluğu durumunda ilkyardım nasıl olmalıdır?
- Koma pozisyonu (Yarı yüzükoyun-Yan pozisyon) nasıl verilir?
- Havale nedir?
- Havale nedenleri nelerdir?
- Nedenlerine göre havale çeşitleri nelerdir?
- Ateş nedeniyle oluşan havale nedir?
- Ateşli havalede ilkyardım nasıl olmalıdır?
- Sara krizi (Epilepsi) nedir?
- Sara krizinde ilkyardım nasıl olmalıdır?
- Kan şekeri düşüklüğü nedir?
- Kan şekeri düşmesi nedenleri nelerdir?
- Kan şekeri aniden düştüğünde hangi belirtiler görülür?
- Kan şekeri düşüklüğü yavaş ve uzun sürede oluşursa hangi belirtiler görülür?
- Kan şekeri düşmesinde ilkyardım nasıl olmalıdır?
- Göğüste kuvvetli ağrı nedenleri nelerdir?
- Göğüste kuvvetli ağrı belirtileri nelerdir?
- Göğüs ağrısında ilkyardım nasıl olmalıdır?
tüm bu soruların yanıtlarını teorik olarak verdiğimiz gibi eğitimimize entegre ettiğimiz uygulamalı bölümler ile bilgilerin daha da pekişmesini sağlıyoruz.
Bilinç Kaybı Nedir
Bilinç Kaybı insanlarda hiçbir uyarıya geçici veya kalıcı olacak şekilde yanıt verememe halidir. Bilinç Bozukluğu ise kişinin normal beyin faaliyetlerinde aksama yaşanmasıdır.
Bilinç Kaybı ve Bilinç Bozukluğu tanımları kapsamında insanların en sık karşılaştığı olgulardan ikisi Bayılma ve Koma halidir.
İnsanların kısa süreli, yüzeysel ve geçici bilinç kaybı yaşaması durumu Bayılma olarak adlandırılır. Kişilerde öksürme, yutkunma gibi reflekslerin; dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması veya yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybı ise Koma olarak ifade edilir.
Bilinç Kaybı Nedenleri
Bilinç Kaybı veya Bilinç Bozuklukları insanlarda geçici – kalıcı olacak şekilde iki farklı yapıda ortaya çıkmaktadır. Bayılma ve Koma olarak ifade edilen bu durumların oluşma nedenleri farklılıklar göstermektedir.
Bayılma Nedenleri arasında;
- Korku ve aşırı heyecan,
- Sıcak ve yorgunluk,
- Kapalı ortam ve kirli hava,
- Aniden ayağa kalkma,
- Kan şekerinin düşmesi,
- Şiddetli enfeksiyonlar,
gösterilebilir.
Koma Nedenleri arasında;
- Düşme veya şiddetli darbe,
- Özellikle kafa travmaları,
- Zehirlenmeler,
- Aşırı alkol ve uyuşturucu kullanımı,
- Şeker hastalığı,
- Karaciğer hastalıkları,
- Havale gibi ateşli hastalıklar,
belirtilebilir.
Bilinç Kaybı Belirtileri
Bilinç Kaybı veya Bilinç Bozuklukları insanlarda geçici – kalıcı olacak şekilde iki farklı yapıda ortaya çıkmaktadır. Bayılma ve Koma olarak ifade edilen bu durumların belirtileri farklılıklar göstermektedir.
Bayılma Belirtileri arasında;
- Baş dönmesi ve baygınlık,
- Bacaklarda uyuşma ve yere düşme,
- Bilinçte bulanıklık,
- Yüzde solgunluk,
- Üşüme ve terleme,
- Hızlı ve zayıf nabız,
gösterilebilir.
Koma Belirtileri arasında;
- Yutkunma, öksürük gibi tepkilerin kaybolması,
- Sesli ve ağrılı dürtülere tepki olmaması,
- İdrar ve gaita kaçırma,
gösterilebilir.
Bilinç Bozukluğunda İlk Yardım Nasıl Olmalıdır
Bilinç Bozukluğunda İlk Yardım müdahalesinin doğru yapılması rahatsızlık yaşayan kişi için hayati önem arz etmektedir. Kişinin yaşadığı Bilinç Kaybı derecesi göz önünde bulundurularak farklı uygulamalar yapılabilmektedir. İlk Yardım Sertifikası alan her birey bu hususta bilgi sahibi olmaktadır. (İzmir İlk Yardım)
Rahatsızlık yaşayan Kişi Başının Döndüğünü Hissederse;
- Öncelikle sırt üstü yatırılır.
- Ayakları yerden yaklaşık 30 cm. yukarıya kaldırılır.
- Eğer sıkan giysileri varsa gevşetilir.
- Kendini iyi hissedinceye kadar dinlenmesi sağlanır.
Problem yaşayan Kişi Durumu İfade Edemeden Bayılırsa;
- Öncelikle sırt üstü yatırılır.
- Ayakları yerden yaklaşık 30 cm. yukarıya kaldırılır.
- Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve bu açıklığın korunması sağlanır.
- Eğer sıkan giysileri varsa gevşetilir.
- Kişide kusma varsa yan pozisyonda tutulur.
- Sağlıklı solunum yapıp yapmadığı kontrol edilir.
- Çevredeki meraklılar uzaklaştırılıp sakinlik sağlanır.
Kişinin Bilinci Kapalı ise;
- Hastanın yaşam bulguları değerlendirilir.
- Kişiye koma pozisyonu verilir.
- 112 Acil Servis aranarak yardım istenir.
- Hastanın sık sık solunumu ve nabzı kontrol edilir.
- Sağlık ekibi gelinceye kadar hastanın yanında beklenir.
Koma Pozisyonu Nasıl Verilir
Bilinç Kaybı veya Bilinç Bozuklukları yaşayan hastanın durumunu değerlendiren İlkyardımcı ihtiyaç görmesi halinde hastaya Koma Pozisyonu (Yarı Yüzü Koyun – Yan Pozisyon) aldırır.
Hasta Koma Pozisyonuna adım adım şu şekilde getirilir;
- Sesli şekilde omzundan hafif sarsılarak – uyarı verilerek bilinci kontrol edilir.
- Varsa sıkan giysileri gevşetilir.
- Hastanın ağzının içinde yabancı cisim olup olmadığı kontrol edilir.
- Bak – Dinle – Hisset yöntemi ile kişinin sağlıklı solunum yapıp yapmadığı kontrol edilir.
- Şah damarından nabız kontrol edilir.
- Hastanın döndürüleceği tarafa doğru diz çökülür.
- Yaralının karşı tarafta kalan kolu karşı omzunun üzerine koyulur.
- Karşı taraftaki bacağı dik açı yapacak şekilde kıvrılır.
- Hastanın İlkyardımcıya yakın kolu baş hizasında omuzdan yukarı uzatılır.
- Karşı taraf omuz ve kalçasından tutularak bir hamlede çevrilir.
- Üstteki bacak kalça ve dizden bükülerek öne doğru destek yapılır.
- Alttaki bacak hafif dizden bükülerek arkaya destek yapılır.
- Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konur.
- Tıbbi yardım (112 Acil Servis) gelinceye kadar hasta bu pozisyonda tutulur.
- Kişinin 3 ila 5 dakika ara ile solunum ve nabzı kontrol edilir.
Hastanın bilinci kapanırsa yapılması gerekenler şunlardır;
• Sert zemin üzerine yatırılır.
• Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir.
• Sağlık ekibinden tıbbi yardım istenir. (112 Acil Servis)
• Temel yaşam desteği uygulanır.
İnsanlarda Bilinç Kaybı oluşması genellikle çevreden kaynaklanır. Bu nedenle bilinç kaybına uğrayan kişi bulunduğu çevreden uzaklaştırılmalıdır.
Eğer bilinç kaybının nedeni ortam değilse bilincini kaybeden kişi yüzüstü veya yarı yüzüstü durumda yatırılarak Bilinç Bozukluklarında İlk Yardım prosedürü uygulanmalıdır.
Bilinç Kaybı yaşayan hastanın durumunu değerlendiren İlk Yardım personeli hastaya en uygun pozisyonu tespit ederek uygular.
Örneğin duruma göre hastanın;
• Başı uzatılan kolun üzerine yan pozisyonda hafif öne eğik konur,
• Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur,
• 3 ila 5 dakika ara ile solunum ve nabız kontrol edilir.
Kişinin bilinci kapalı fakat solunum ve nabzı varsa Koma pozisyonuna getirilmesi gerekmektedir. Hasta alnından bastırarak çeneden kaldırılır. Baş geriye doğru itilerek Baş geri- Çene yukarı pozisyonu verilmesi gerekmektedir.
• Hastanın yaşamsal bulguları kontrol edilir.
• Hasta hemen dinlenmeye alınarak sakinleştirilir.
• Hastaya yarı oturur pozisyon verilir.
• Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir.
• 112 Acil Servis aranarak yardım istenip hastanın sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.
• Yol boyunca yaşam bulguları izlenir.
Bilinç kapanması beynin normal faaliyetlerinde bir aksaklık olduğunu ve uyku halinden başlayıp hiçbir uyarıya yanıt vermeyecek kadar ilerleyen bir durumdur. İnsanlarda tamamen ya da kısmi olarak bir bilinç kaybı meydana gelebilir.
Koma bilinç kaybının en ileri halidir. Komadaki bireyler normal hayat döngüsünden yoksundur ve kişi kendi isteğiyle eylem başlatamaz. Tıbbi bir acil durum olan Koma durumundaki bireylerin beyin işlevlerini muhafaza etmek için hızlı bir eylem planı gerekir.
Yoğun bakım hastasının bilinç düzeyi sürekli kontrol edilir bilinç açık bilinç Bulanık veya bilinç kapalı olabilir bilinç düzeyine göre hastanın kendisine zarar vermemesi ya da beyin fonksiyonlarını dinlendirmek için hasta uyutulabilir veya ventilatöre bağlanması gereken durumlarda da hasta uyutulur.
